Wanneer ben je klaar met zoeken?

Een vraag die ik laatst bij de informatiedesk kreeg was: wanneer ben je klaar met zoeken?

Een logisch antwoord lijkt: Als je een antwoord op je vraag hebt.
Maar er zijn meer kanten aan dit verhaal:

- Hoeveel artikelen moet je vinden?
- Hoeveel tijd heb je beschikbaar?
- Welke databanken zijn beschikbaar voor jou om in te zoeken.
- Kun je met de gevonden artikelen een antwoord geven op de vraag?
- En wat is je vraag eigenlijk?

Het beantwoorden van vragen met een PICO ligt net iets lastiger omdat je hier op zoek gaat naar de best beschikbare evidentie. Dus wanneer ben je nou compleet in het zoeken? Wanneer heb je goed gezocht?

Vooropgesteld: dat weet je nooit. Er zijn verschillende factoren die maken dat je niet compleet kúnt zijn:

- Zo bestaat er nog steeds geen verzamelbak waar álle informatie in zit. Zelfs het Internet is niet compleet.

- Je moet het doen met de databanken die voor jou beschikbaar zijn. Je doorzoekt meerdere databanken om zo compleet mogelijk te zijn. Xplora biedt een paar databanken aan, maar er zijn ook databanken waarop Xplora geen abonnement heeft. Jammer, die mis je dus al.

- De gevonden artikelen in databanken kunnen in een taal geschreven zijn die je niet machtig bent. Chinees, Portugees, Frans, Spaans, Kroatisch... Deze artikelen bevatten misschien hele zinvolle gegevens. Maar, je niet mag volstaan met een leesbare samenvatting en dus vallen deze artikelen af.

- Je betrekt zoveel mogelijk goede zoekwoorden in je zoekactie die jouw probleem omschrijven. Maar woorden veranderen in de loop der tijd. En dan heb je ook nog de verschillen in schrijfwijze.
Databanken werken vaak met eigen woorden als probleemomschrijving (trefwoorden). Het uitvoeren van een zoekactie met trefwoorden verloopt hierdoor sneller. Maar het is niet altijd makkelijk om die trefwoorden te vinden. Zit je er naast: mis je weer artikelen.

- En dan haak ik gelijk hierop in met het punt dat ook in databanken fouten zitten met het toekennen van trefwoorden. Ook dit is mensenwerk.

- En als laatste punt nog even de financiën. Artikelen zijn niet altijd gratis full-text te lezen. Xplora kan heel veel artikelen aanvragen bij andere bibliotheken, maar daar hangt een prijskaartje aan, variërend van 5 tot 11 euro. En dan nog komt het voor dat het niet lukt een full-text te pakken te krijgen. Deze artikelen mis je dus ook al.

Kort door de bocht kun je zeggen: als je met verschillende zoekacties in verschillende databanken telkens dezelfde artikelen vindt, mag je er vanuit gaan dat je klaar bent met zoeken.
In je werkstuk doe je daarna verslag van je zoekacties en geef je eerlijk aan waarom bepaalde artikelen buiten beschouwing zijn gebleven. Zo kunnen je vakgenoten je altijd controleren.